Sertliği azaltmak, talaş kaldırmayı kolaylaştırmak, döküm ve dövme parçalarındaki iç gerilmeleri gidermek amacıyla ötektoid altı çelikleri Ac₃, ötektoid üstü çelikleri de Ac₁ çizgilerinin üzerindeki belirli sıcaklıklara kadar ısıtıp, iç yapılarını östenite dönüştürdükten sonra fırın içerisinde tutarak çok yavaş soğutma işlemidir.
Tam yumuşatma tavlaması olarak da bilinen bu işlem tane boyutunu küçültmek ve bazı çeliklerin elektirik ve manyetik özelliklerini iyileştirmek amaçları için de uygulanır. Östenitleştirmeden sonraki soğuma işlemi çok yavaş olduğundan yumuşatma tavı için demir-sementit (Fe-Fe₃C) denge diyagramı kullanılabilir.
Amacı
50-55 HRC sertlik değerine sahip, 10 mm kalınlığında martenzit yapılı 4330 Cr – Ni – Mo çeliğinin sertlik değerini düşürmek.
Yapılışı
Yüksek sertliğe sahip numuneyi 860 °C sıcaklıkta bulunan ısıl işlem fırınında 30 dk beklettikden sonra fırın sıcaklığını kontrollü şekilde 680°C sıcaklığa kadar düşürüp, bu sıcaklığa eriştikden sonra su banyosunda soğutma işlemine tabi tutulmuştur. Bu işlemleri gerçekleştirme amacımız ötektoid altı çeliği olan numunenin sıcaklığını Ac₃ çizgisinin belirli bir mertebede yukarısına çıkartarak mikroyapısını tamamen östenite çevirmektir.Bu işlemin sonunda numuneyi yavaş bir hızla soğutarak tüm dönüşümlerin gerçekleşmesine izin vererek, dönüşümlerin son bulduğu 700 °C sıcaklığın altına kadar soğutulmuştur (deneyde bu alt sıcaklık 680 °C olarak hesap edilmiştir.).
Dönüşümlerin tamamlanmasının ardından zaman kaybını azaltmak için numune su banyosunda soğutulmuştur.
Sonuç
Bu işlemeler sonucunda başlangıçta martenzit olan yapı ferrit ve perlitten oluşan ikili yapıya dönüşmüştür ve yapılan sertlik ölçme testinde 50-55 HRC olan sertliğin 30-35 HRC aralığına düştüğü görülmüştür.
